Tom de Beer (21): “Met NGT krijg ik een beter beeld van hoe het voor een dove is om te communiceren”

Foto: Privébezit Tom de Beer

Tom de Beer is al sinds zijn geboorte slechthorend, maar heeft op 21-jarige leeftijd besloten gebarentaal te leren. Hij is lid van SH-jong, een vereniging voor slechthorende jongeren, en wil zelf leren communiceren in NGT. “Ik merk dat ik me al enorm thuis voel bij SH-Jong, maar minder in de horende wereld.”

Toms slechthorendheid werd pas officieel vastgesteld toen hij rond de vier jaar oud was. “Ik zei helemaal niets tot ik drie was,” vertelt hij. “Door die beperking had ik last van een enorm spraakgebrek. Op school kwamen ze met het idee om mij gebarentaal aan te leren.” Dat gebeurde echter niet. “Mijn ouders waren daar wat sceptisch over, en stelden dat ik prima zonder kon.”

Voordat hij naar het mbo ging, volgde Tom speciaal onderwijs voor slechthorenden. Sinds 2014 gaat hij naar het regulier onderwijs, inmiddels op hbo-niveau: een wereld van verschil. “De transitie ging redelijk goed, maar het is toch een compleet andere omgeving. Waar ik op het speciaal onderwijs nog intensieve begeleiding kreeg in de vorm van logopedie, communicatievaardigheidstrainingen en een eigen ambulant begeleider, werd ik op het mbo min of meer het diepe in gegooid.”

Die sprong in het diepe was voor Tom “enorm wennen”, maar tevens een ervaring om zichzelf te leren kennen. “Ik ben wel blij dat het zo gegaan is,” ziet hij achteraf, “want ik ben nu echt uit m’n schulp gekropen. Ik was toen nog hartstikke verlegen. Ik durfde nooit wat te zeggen. Dat is sterk veranderd de afgelopen jaren.”

Dovencultuur

In plaats van de stilte van de verlegen jongen, leert Tom er nu gewoon nog een taal bij! Hij wil namelijk zelfstandig in gebarentaal kunnen communiceren met doven bij SH-jong en gebarentaalgebruikers daarbuiten. Bovendien wil Tom een stukje van de dovencultuur meekrijgen. “Ik begin te merken dat ik met NGT een steeds beter beeld krijg van hoe het is voor een dove om te communiceren. Mits je geen spraak gebruikt natuurlijk.”

Dat veel mensen binnen de dovengemeenschap ‘doof’ als hun identiteit zien, kan hij als slechthorende wel begrijpen. “Zonder mijn hoortoestellen ben ik praktisch eigenlijk gewoon doof. Ik ervaar het ook wel enigszins als een identiteit, mijn slechthorendheid. Wellicht omdat de wereld van horenden en slechthorenden/doven toch wat van elkaar af staat. Ik merk dat ik me bijvoorbeeld al enorm thuis voel bij SH-Jong, maar minder in de horende wereld.”

Stigma

In de horende wereld merkt Tom dat mensen minder geduldig zijn met gehoorproblemen. “Er hangt toch een bepaald stigma rondom mijn beperking. Misschien een wat sterk gekozen woord, maar ik krijg regelmatig het gevoel dat ik mensen ermee lastigval.” Dat merkt hij vooral in gesprekken met grote groepen. “Ik moet geregeld om herhaling vragen, en dat wekt irritatie op bij menig persoon. Bij de mensen bij SH-Jong is dat in véél mindere mate. Die weten waar ze rekening mee moeten houden, zoals articulatie en oogcontact. Horenden weten gewoon niet zo goed wat ze ermee aan moeten.”

Een officiële erkenning van Nederlandse Gebarentaal zou volgens hem de taal “mainstream” maken, en daardoor een logischer communicatiemiddel. “En ik denk dat het doven meer aanzien zou geven.” Een gelijkwaardige status tegenover horenden, en voor zichzelf. “Dat zouden ze goed kunnen gebruiken, omdat ze vaak niet zo overtuigd zijn van hun eigen kunnen. Als dove, en ook als slechthorende, krijg je weleens te horen dat je niks kunt. Ik denk dat erkenning van NGT zou kunnen bijdragen aan een positievere status voor deze gemeenschap.”

Het verhaal van Tom de Beer is het eerste artikel in een reeks over dove en slechthorende jongeren. Hou Nederlandse Dove Jongeren in de gaten, want de komende tijd vertellen er meer jongeren over hun identiteit en de betekenis van gebarentaal in de dovengemeenschap.